โรคฝีตับจากเชื้อแบคทีเรีย

โรคฝีตับจากเชื้อแบคทีเรีย

                   

  

               โรคฝีตับเกิดจากเชื้อแบคทีเรีย  แบคทีเรียที่เป็นสาเหตุของโรคฝีตับที่พบบ่อยได้แก่  อี.  โคไล
(E. Coli)  เครบเซลลา (Klebsiella)  สเตรปโตค็อกคัส (Streptococcus)  แบคทีเรียกลุ่ม  แอนแอโรบส์(Anaerobes)  เอนเทอโรค็อกไค  (Enterococci)  และ สแตฟิโลค็อกคัส  (Staphylococcus)ทั้งนี้จะเป็นเชื้อชนิดใดขึ้นกับแหล่งของเชื้อ  เช่น  เป็นการติดเชื้อลุกลามจากถุงน้ำดีหรือทางเดินน้ำดี  ไส้ติ่งอักเสบแล้วแตกเข้าช่องท้อง  โรคมะเร็งตับ  การผ่าตัดโรคที่เกี่ยวกับตับถุงน้ำดี  หรือทางเดินน้ำดีจากอุบัติเหตุที่เกี่ยวเนื่องกับตับ (เช่น  ถูกยิงหรือถูกแทง)  รวมถึงยังขึ้นอยู่กับลักษณะภูมิประเทศ  เพราะแต่ละประเทศมีความชุกของแบคทีเรียแต่ละชนิดแตกต่างกัน

               โรคฝีตับจากเชื้อแบคทีเรียเกิดได้ทุกส่วนของตับ  และอาจเกิดพร้อมกันหลายจุดทั่วตับ  โดยพบว่าเกิดในตับกลีบขวาประมาณร้อยละ  65 – 70  กลีบซ้ายประมาณร้อยละ  25 – 30  และเกิดพร้อมกันทั้งสองกลีบประมาณร้อยละ  5

ปัจจัยเสี่ยง

                ปัจจัยเสี่ยงที่พบได้บ่อย  ได้แก่

·       ผู้ป่วยมีภูมิคุ้มกันโรคบกพร่องหรือต่ำจากสาเหตุต่างๆ

·       ผู้ป่วยโรคเบาหวาน

·       ผู้ป่วยโรคตับแข็งและผู้ป่วยติดสุรา

·       ผู้ป่วยติดเชื้อรุนแรงในกระแสโลหิต  จากการอักเสบรุนแรงของเนื้อเยื่อหรืออวัยวะต่างๆทั้งในและนอกช่องท้อง

·       ผู้ป่วยติดเชื้อรุนแรงในอวัยวะต่างๆในช่องท้อง

·       ผู้ป่วยได้รับการผ่าตัดโรคตับ  ถุงน้ำดี  หรือท่อน้ำดี

อาการ

                อาการของโรคฝีตับจากเชื้อแบคทีเรียจะเหมือนกับการติดเชื้อของอวัยวะอื่นๆทั่วไป  แต่มีอาการเกี่ยวกับตับร่วมด้วย  ที่พบบ่อยได้แก่

·       มีไข้สูง  หนาวสั่น  อาจถึงช็อกได้

·       อ่อนเพลีย  เบื่ออาหาร  คลื่นไส้อาเจียน  น้ำหนักลด

·       ท้องเสีย

·       ดีซ่าน  (ตาและตัวเหลือง)

·       เจ็บหรือปวดท้องบริเวณตำแหน่งของตับ  (ช่องท้องด้านขวาตอนบน)  และตับคลำได้  (ตับปกติจะคลำไม่เจอ)

การวินิจฉัย

                แพทย์วินิจฉัยโรคได้จากประวัติอาการของผู้ป่วย  ถิ่นที่อยู่อาศัย  ประวัติการเป็นโรคหรือการประสบอุบัติเหตุ  การผ่าตัด  การตรวจร่างกาย  การตรวจเลือดซีบีซี                  (CBC)  เพื่อดูภาวการณ์ติดเชื้อ  การตรวจเลือดดูการทำงานของตับ  การตรวจภาพตับด้วยอัลตราซาวนด์หรือเอกซเรย์คอมพิวเตอร์  การเพาะเชื้อจากเลือด  การตรวจหาเชื้อหรือชนิดแบคทีเรียด้วยกล้องจุลทรรศน์จากหนองในตับ  และจากการเพาะเชื้อจากหนองในตับ

แนวทางการรักษา

                การรักษา  ได้แก่  การให้ยาปฏิชีวนะ  โดยเฉพาะยาปฏิชีวนะเฉพาะแบคทีเรียนั้นๆ  การเจาะหรือดูดหนองออก  และ/หรือการผ่าตัดใส่ท่อขนาดใหญ่เพื่อระบายหนองเมื่อการดูดหรือเจาะไม่ได้ผล  และการรักษาประคับประคองตามอาการ  เช่น  การให้ยาลดไข้  ยาบรรเทาอาการปวด  การให้น้ำเกลือหรืออาหารทางหลอดเลือดดำเมื่อผู้ป่วยกินอาหารได้น้อย

ความรุนแรงของโรค

                โรคฝีตับจากเชื้อแบคทีเรียจัดเป็นโรคที่มีความรุนแรง  เป็นเหตุให้ผู้ป่วยเสียชีวิตได้ประมาณร้อยละ  5-30  แต่เป็นโรคที่รักษาหายได้ภายในระยะเวลา 4-12 สัปดาห์  และเมื่อหายแล้ว  ไม่เป็นปัจจัยเสี่ยงต่อการเกิดโรคตับแข็งหรือโรคมะเร็งตับ

                ปัจจัยสำคัญที่ก่อให้เกิดความรุนแรง  ได้แก่

·       ภูมิคุ้มกันโรคบกพร่องหรือต่ำจากทุกสาเหตุ

·       สุขภาพไม่แข็งแรง  ขาดอาหาร  เป็นผู้ป่วยโรคเรื้อรังต่างๆ  รวมทั้งผู้ป่วยโรคมะเร็ง

·       เป็นเบาหวานหรือโรคตับแข็ง

·       ผู้สูงอายุและหญิงตั้งครรภ์

·       เป็นโรคที่ต้องใช้ยาในกลุ่มสเตียรอยด์

·       เกิดฝีหลายแห่งในตับ

·       เกิดผลข้างเคียงจากฝีตับ

·       ได้รับการรักษาล่าช้า

·       ดื้อต่อยาปฏิชีวนะ

การดูแลตนเองและการพบแพทย์

·       ปฏิบัติตามแพทย์และพยาบาลแนะนำ  โดยเฉพาะเรื่องการกินยาปฏิชีวนะ  ต้องให้ครบถ้วนและถูกต้อง  อย่าหยุดยาเองหรือขาดยา

·       รักษาสุขอนามัยพื้นฐาน

·       พบแพทย์ตามนัดเสมอ  และรีบพบแพทย์เมื่อมีอาการผิดปกติไปจากเดิมหรือมีอาการเลวลงโดยไม่ต้องรอจนถึงวันนัด

การป้องกัน

                การป้องกันที่สำคัญ  ได้แก่

·       รักษาสุขอนามัยพื้นฐานเพื่อให้มีสุขภาพแข็งแรง  ลดโอกาสติดเชื้อต่างๆ

·       หลีกเลี่ยงปัจจัยเสี่ยงต่างๆดังได้กล่าวแล้ว

·       รับพบแพทย์เมื่อมีอาการผิดปกติต่างๆ